Gauss

Historiak dioenez, Gauss-ek, 9 urterekin, eskolan, instant batean batu zituen lehenengo ehun zenbakiak. Historikoki, egiaztatuta dagoen gauza bakarra da problema bat ebatzi zuela zehatz eta arin, denen harridurarako. Ehun zenbakien batura kalkulatzea izan zen ala ez problema hori inork ez daki, baina historiari gehitu zitzaion eta hor gelditu da.

 

Egin zuen ala ez, ez dakigu, baina egin zezakeela ez du inork zalantzan jartzen, gazte gaztetatik izan baitzen trebea (batuketak egiten inork irakatsi gabe ikasi zuen, adibidez); ez zioten alferrik jarri "Matematikaren printzea" izengoitia. Gauss proiektuaren portadako animazioak historia hori biltzen du. Xehetasunez ikusi ahal izango duzu, ondoren.

 

Sentitzen dugu, baina GeoGebraren appleta ezin da abiarazi. Mesedez, egiaztatu zure nabigatzailean instalatuta eta aktibatuta daukazula Javaren 1.4.2 bertsioa edo berriagoa. (Egin klik hemen Java oraintxe instalatzeko.)

 

Galderak

  1. Sakatu abiarazteko botoia eta ikusi animazioa xehe-xehe. Uste duzu badagoela arrazoirik kolore bi (urdina eta gorria) erabiliz bereizteko zenbakiak (sokako bolak)?

  2. Animazioan bolatxo batzuk beste batzuekin parekatzen dira. Zeren arabera? Zein zenbakirekin parekatzen da 3 bolatxoa? Eta 73a?

  3. Idatzi zure koadernoan, zeure hitzekin, nola lor zezakeen Gauss-ek lehenengo 100 zenbakien batura (5050) azkar kalkulatzea.

  4. Animazioan ageri den prozedura ez da lehen ehun zenbakiak azkar batzeko balio duen bakarra, baina agian azkarrena berau da. Imajinatu lehenengo 99 zenbakiak kokatzen ditugula batzuk beste batzuen azpian, orduan ikusi ahal izango duzu 1etik 9ra bitarteko zifra bakoitza 10 aldiz ageri dela errepikatuta unitateen posizioan, eta horixe berori gertatzen da hamarreko zifrekin ere. 1etik 9ra bitarteko zifren batura 45 denez, unitateen batura 450 izango da eta hamarrekoena 4500, guztira, 4950. Eta horri 100 batuta, 5050.

    Batura bera egiteko beste modu bat "Beste begirada bat" gelaxka aktibatuz ikusi ahal izango duzu. Zelan funtzionatzen duen ulertzeko, 1+2 egiten hasiko gara. Batura hori karratu 1 gehi karratu 2 moduan, edo, maila biko eskailera moduan interpreta daiteke. Aplikazioan ikus dezakezu eskailera berdin bi batuz gero 2x3=6 karratuko laukizuzena eratzen dugula; beraz, eskailera bakoitzak 3 karratu ditu (1+2=3). Mugitu irristailua n=3 posiziora eta ahalegindu arrazonamendu bera egiten.

  5. Mugitu irristailua n=6 posiziora. Zein dira laukizuzenaren dimentsioak? Zenbat karratu izango ditu 1+2+3+4+5+6 eskaileretako bakoitzak?

  6. Mugitu irristailua n=100 posiziora. Zein dira laukizuzenaren dimentsioak? Zenbat karratu izango ditu 1+2+3+…+100 eskaileretako bakoitzak?

     

     

     

     

 

 

 

 








 HASIERA    Creative Commons License José Luis Álvarez Garcíak eta Rafael Losada Listek egindako eraikuntza.