Batzuetan, grafikoki irudikatu behar ditugun magnitudeek hain aldakuntza-tarte handia daukate ezen ezinezkoa baita hautematea irudikatutako magnitudeen xehetasun garrantzitsuenak eskala aritmetikoko koordenatu kartesiarren sistema batean (normalean erabiltzen duguna). Ordenagailuan erabiltzen ditugun irudikapen-sistema digitalek, eskuarki, zoom ahaltsua daukate, eta horrek aukera ematen digu, bai irudikatzen denaren xehetasun txikiak argi hautemateko, bai irudikapen zabalagoa izateko. Dena den, irudikapen estatikoa erabili behar bada, adibidez paper gainekoa, efektu horrek ez du funtzionatzen, jakina. Kasu horietan, aldakortasun-tartea oso handia bada, ohikoa da eskala logaritmikoak baliatzea.
Magnitudea eskala logaritmikoaren bidez zuzen batean irudikatzen dugunean, irudikatzen duguna ez da, berez, magnitudea, magnitude horren logaritmoa baizik. Horregatik, 10 oinarriko logaritmoak erabiltzen baditugu, zeina ohikoena baita, eskala logaritmikoan unitate bateko salto bat magnitudearen balio errealaren hamar aldiz da. Horrela, gure eskalan irakurtzen ditugun 1, 2 eta 3 markak, benetan, irudikatutako magnitudearen 10, 100 eta 1000 balioak dira. Horixe da, hain zuzen ere, eskala logaritmikoak duen abantaila, zeren logaritmoak askoz motelago goratzen baitira haiek aplikatzen diren zenbakiak baino.
Eskala logaritmikoak zenbait arlo eta egoeratan erabiltzen dira. Oso ezaguna da Richter eskala, lurrikarak sailkatzeko erabiltzen duguna. Lurrikara batean askatzen den energia-kantitatea hain handia denez, Richter-ek eskala logaritmikoa erabiliz zeharka kalkulatzeko era asmatu zuen, uhin sismikoen anplitudeetan oinarrituta. M magnitudea definitu zuen: M = log A + C, non A-k gainazal-uhinen anplitudea adierazten baitu, eta C lurrikararen epizentrotik behatokirako distantziaren eta uhin erregistratuen periodoaren menpe baitago. Logaritmo hamartarrak direnez, ikus dezakegu Richter eskalan 7 graduko lurrikara 5 gradukoa baino 100 aldiz handiagoa dela. Esan genezake, aldi berean gertatuz gero, 7 graduko lurrikara batek askatutako energia eta 5 graduko 100 lurrikarak askatutakoa balio berekoak direla.
Koordenatu-ardatz batean eskala logaritmikoa eta bestean eskala aritmetikoa erabiltzen badira, erreferentzia sistemari erdilogaritmikoa deitzen zaio. Bi ardatzetan eskala logaritmikoak erabiltzen badira, erreferentzia sistema logaritmikoa da. |
Galderak
|
HASIERA
Jose Luis Alvarez Garcíak eta Rafael Losada Listek egindako eraikuntza.