Galderak
-
Aztertu
arretaz irudia. Zuzen gorria O(0,0) koordenatu-jatorritik igarotzen da,
eta A puntutik ere bai; (1,0) puntutik igaro eta OY
ardatzarekiko paraleloa den zuzenaren puntu bat da A puntua. Zuzen
paralelo horren puntu guztien abzisa 1 da: beraz, zuzen horren A
edozein punturen koordenatuak (1,a) izango dira. Non egon behar du kokatuta A
puntuak "a" parametroaren balioa positiboa izateko?
Eta negatiboa izateko? Eta nulua izateko?
-
Zenbateko
angelua osatzen du zuzenak horizontalarekin, A puntua (1,1) posizioan
dagoenean?
-
Eszenan,
O(0,0), (1,0) eta (1,a) erpinak dituen triangelua agertzen da, baina
baita beste bi triangelu ere. Zer mugimenduren bitartez lortuko dituzu
azken bi triangeluok lehena planoan zehar mugituz?
-
Zergatik dira
aurreko triangeluetako baten koordenatuak O, (0,1), (a,1), eta
bestearenak O, (0,- 1), (- a,1)?
-
Nabaritu duzunez, (a,- 1) eta ( - a, 1) puntuak simetrikoak dira zuzen gorriarekiko. Zergatik?
-
Simetria hori dela eta, zuzen gorriaren P(x,y) edozein puntu bi puntu horietatik distantziakide da. Hau da, (x,y) eta (a,- 1) puntuen arteko distantzia eta (x,y) eta (- a,1)
puntuen artekoa berdinak dira. Idatz ezazu bi distantzia horiek
berdinak direla adierazteko ekuazioa. Ondoren, garatu berdintzaren bi
atalen berbidura (erro karratuak desagerrarazteko). Ondo egin baduzu,
adierazpen hau izango duzu:
(x – a)2 + (y + 1)2= (x + a)2 + (y – 1)2.
-
Nahiz eta oso korapilatsua iruditu, aurreko
ariketan lortutako adierazpena oso sinplea da funtsean. Garatzen
baduzu, parentesiak kenduz, y = a x
erako ekuazio sinple batera helduko zara. Egiaztatu. Horixe da funtzio
lineal baten adierazpen aljebraikoa (ekuazioa), grafikoa O eta A
puntuetatik igarotzen den funtzio linealarena.
-
Lehen aipatu dugunez, zuzenaren malda da "a"
parametroa. Konturatu zaitez A puntua O puntutik baino unitate bat
eskuinera dagoela beti; beraz, maldak hau adierazten du: zenbat unitate
igotzen dugun (positiboa denean) edo jaisten dugun (negatiboa denean),
zuzenaren puntu batetik unitate bat eskuinera duen puntu batera
daramagunean. Berdin da zer puntutatik abiatzen garen (O puntutik edo
beste edozeinetatik): maldaren balioa ez da aldatzen. Erraz egiazta
dezakezu puntu urdina zuzenean zehar irristatuta –triangelu biak kongruenteak direlako–.
Zein da zuzenaren maldaren balioa, zuzena O eta (1,3) puntuetatik
igarotzen bada? Eta O eta (2,8) puntuetatik igarotzen bada? Eta O eta (–2,6) puntuetatik igarotzen bada?
Oharra: Zuzenaren inklinazioa
adierazteko balio du maldak; hau da, zuzenaren eta horizontalaren
arteko angelua adierazteko. Oinarrizko trigonometria badakizu, agian,
kapaz izango zara hurrengo galderari erantzuteko: Zer arrazoi
trigonometrikori dagokio malda?
|